آنوسکوپی چیست و چگونه انجام می‌شود؟ اقدامات قبل و بعد از آن

آنوسکوپی یا Anoscopy روشی ساده برای معاینه بیماری‌های نشیمنگاهی در مردان و زنان بوده که به صورت سریع و سرپاییس، در مطب پزشک متخصص انجام می‌شود. اغلب پزشکان متخصص بیماری‌های نشیمنگاهی، جهت معاینه اختلالات و بیماری‌هایی مانند بواسیر از آنوسکوپی استفاده می‌کنند.

تشخیص به روش آنوسکوپی به کمک دستگاه آنوسکوپ، در مطب دکتر بواسیر یا دکتر شقاق به صورت سرپایی انجام شده تا از صحت سلامت ناحیه مقعد و انتهای رکتوم سنجیده شود. دستگاه آنوسکوپ معمولاً شامل یک لوله پلاستیکی یکبار مصرف یا یک لوله فولادی و زنگ نزن است که وارد دهانه مقعد شما می‌شود.

آنوسکوپی یا همان معاینه مقعدی بدون بیهوشی انجام شده و می‌تواند، روشی بسیار موثر و تاثیر گذار در شناسایی بیماری‌های ناحیه نشیمنگاه به شمار برود.

اگر می‌خواهید با روش تشخیص آنوسکوپی، آمادگی‌های قبل و بعد و همچنین مدت زمان انجام آنوسکوپی بیشتر آشنا شوید، در ادامه این مقاله همراه ما باشید.

چرا آنوسکوپی انجام می‌دهیم؟

• تب
• درد مقعدی
• درد و تورم زیر شکم
• احساس سوزش در مقعد
• عدم توانایی در نشستن و یا حتی خوابیدن
• خونریزی قطره‌ای به رنگ قرمز روشن یا تیره
• داغ شدن قسمتی از پوست اطراف دهانه مقعد

اگر به تازگی این علائم را تجربه کرده باشید، اولین کاری که می‌کنید نوبت گرفتن و مراجعه به یک پزشک متخصص داخلی می‌باشد. دکتر شما ابتدا شرح حالتان را می‌پرسد و سپس از شما می‌خواهد تا روی تخت معاینه دراز بکشید.

سپس معاینه بالینی ناحیه مقعدی را شروع می‌کند و اگر مشکوک به بیماری‌های بواسیر، شقاق یا آبسه مقعدی شد، از دستگاه آنوسکوپ برای معاینه مقعدی استفاده خواهد کرد.

تعیین نوبت معاینه و ویزیت از طریق فرم اینترنتی نوبت دهی در کلینیک لیزرشفا

آنوسکوپی یا معاینه مقعدی چیست؟

آنوسکوپی یا معاینه مقعدی یک روش برای تشخیص و معاینه داخل مقعد (انتهای رکتوم) در زنان و مردانی می‌باشد که مشکوک به عارضه‌های مقعدی هستند. این روش تشخیصی اجازه می‌دهد تا داخل مقعد شما توسط یک دوربین دیجیتال یا چشمی متصل به لوله فلزی یا پلاستیکی آنوسکوپ مورد معاینه قرار بگیرد. قطر لوله آنوسکوپی ۱ الی ۲ اینچ و همچنین به طول ۳ الی ۵ اینچ می‌باشد.

بعد از آنکه لوله آنوسکوپ وارد دهانه مقعد شما شود، یک محدوده مشخصی از ابتدای دهانه مقعد تا انتهایی ترین بخش راست روده (رکتوم) مورد بررسی قرار خواهد گرفت. آنوسکوپی به پزشک متخصص اجازه می‌دهد تا هر برآمدگی و زخمی که در داخل ناحیه نشیمنگاهی وجود دارد را، شناسایی و بررسی کند.

بیشتر بخوانید: شقاق مقعدی چیست؟ + درمان شقاق مقعدی با لیزر

آنوسکوپی چطور انجام می‌شود؟

برای انجام آنوسکوپی، نیازی به بیهوشی نبوده و تنها از بیمار خواسته می‌شود تا لباس زیرش را در بیاورد و در یکی از حالت‌های زیر قرار بگیرد:

• نشستن بر روی دو زانو و خم شدن به جلو
• دراز کشیدن به پهلو و جمع کردن دو زانو به داخل شکم

سپس هر یک از مراحل زیر برای شروع معاینه با آنوسکوپی آغاز خواهند شد:

1. آغشته کردن لوله آنوسکوپ به ژل لیدوکائین (یا مایع چرب کننده لوله)
2. وارد کردن آرام لوله به داخل مقعد
3. درخواست پزشک برای منقبض و منبسط کردن عضلات داخلی باسن (حالت جمع کردن عضلات و حالت دفع)
4. معاینه داخل مقعد از طریق دوربین و یا چشمی روی لوله آنوسکوپ

منقبض کردن و به دنبال آن شل کردن عضلات اسفنکتر داخلی در مقعد، باعث می‌شود تا لوله آنوسکوپ در جای درستی قرار بگیرد و پزشک بتواند به خوبی داخل مقعد را معاینه کند.

اگر لوله آنوسکوپ از نوع دیجیتال باشد، پزشک از طریق دوربینی که در لوله قرار دارد (مطابق با تصویر زیر)، می‌تواند داخل مقعد را معاینه کند.

اما اگر دستگاه آنوسکوپ قدیمی باشد، نیاز است تا پزشک از طریق چشمی موجود در انتهای لوله به معاینه داخل مقعد مشغول شود.

بیشتر بخوانید: درمان بواسیر با لیزر + مزایا و معایب لیزر بواسیر

معاینه به روش آنوسکوپی چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان انجام آنوسکوپی در کل ۲ دقیقه بوده و زمان زیادی از شما نمی‌گیرد. این روش معاینه مقعدی خطرناک نیست و می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان ممکن، منجر به تشخیص تمامی توده‌های مقعدی و یا ناهنجاری‌های نشیمنگاهی توسط پزشک متخصص شود.

“آنوسکوپی راهی آسان برای تشخیص هموروئید و بواسیر داخلی در زنان و مردان است که بدون نیاز به بیهوشی و به صورت سرپایی، در مطب یا بیمارستان مورد استفاده قرار می‌گیرد.”

آنوسکوپی برای تشخیص کدام بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد؟

نتایج آنوسکوپی و بیماری‌هایی که این تست می‌تواند تشخیص بدهد، عبارتند از:

• آبسه مقعد:

آبسه مقعدی یا آبسه پری آنال یک بافت چرکی و عفونی شبیه به جوش است که در نزدیکی دهانه مقعد به وجود می‌آید. از جمله علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تب
• درد بدن
• درد مقعدی
• احساس بی اشتهایی
• وضعیت عمومی نامناسب
• وجود یک توده چرکی و داغ در نزدیکی مقعد

بدن درد و تب ناشی از آبسه مقعدی مشابه با وضعیت سرما خوردگی بوده و به هیمن دلیل است که برخی افراد، به اشتباه آن را سرما خوردگی شناسایی می‌کنند. آبسه مقعدی یا Anal Abscess به کمک معاینه بالینی ناحیه نشیمنگاهی و در صورت نیاز، به کمک آنوسکوپی برای تعیین نوع آبسه شناسایی خواهد شد.

• هموروئید یا بواسیر:

هموروئید یا بواسیر که به انگلیسی Hemorrhoids نام دارد، به زوائدی گوشتی در داخل دهانه رکتوم و خارج از آن گفته می‌شود که گرد هستند و معمولاً به رنگ پوست یا کبود هستند. بواسیر می‌تواند با علائم زیر همراه باشد:

• درد مقعد
• سوزش و خارش مقعد
• خونریزی قطره‌ای از مقعد

توده‌های بواسیر داخلی معمولاً به کمک روش آنوسکوپی مورد معاینه قرار می‌گیرند. اما توده‌های خارجی آن با چشم دیده شده و نیازی به آنوسکوپی ندارد. مگر آنکه پزشک شک کند که بواسیر خارجی به سبب بواسیر داخلی به وجود آمده باشد. در اینصورت علاوه بر معاینه بالینی، معاینه با آنوسکوپی نیز صورت خواهد گرفت.

• شقاق یا فیشر مقعدی:

شقاق چیست؟ اولین سوالی که بعد از شنیدن نام بیماری به گوشتان می‌خورد. فیشر یا شقاق مقعدی (Anal Fissure) بیماری یک زخم طولی در ناحیه چین‌های اطراف دهانه مقعد است که در اثر قرار گرفتن در شرایط زیر به وجود آمده است:

• کم تحرکی و نشستن طولانی مدت
• خاراندن مداوم دهانه مقعد
• رابطه جنسی مقعدی
• یبوست مزمن

اگر با علائمی مانند خونریزی، سوزش و درد تیر کشنده‌ای در مقعد خود به کلینیک تخصصی درمان بیماری‌های مقعدی بروید، پزشک از دستگاه آنوسکوپ استفاده می‌کند تا شدت و نوع شقاقی که به آن مبتلا هستید را شناسایی کند.

بیشتر بخوانید: درمان کیست مویی با لیزر + علت بروز کیست مویی چیست؟

دیگر بیماری‌ها و اختلالاتی که به کمک آنوسکوپی قابل معاینه و تشخیص هستند، عبارتند از:

• سرطان مقعد
• دیسپلازی مقعد
• افتادگی راست روده
• عفونت مخمری مقعد
• آسیب ناشی از ضربه یا زخم مقعد
• عفونت‌های مقاربتی در ناحیه مقعد

تفاوت آنوسکوپی و کولونوسکوپی در چیست؟

اولین و مهم‌ترین تفاوت کولونوسکوپی و آنوسکوپی در محدوده تشخیصی این دو روش می‌باشد. اما تفاوت‌های دیگری نیز وجود دارد که عبارتند از:

تفاوت در مدت زمان انجام معاینه:

کولونوسکوپی در مدت زمان ۲۰ دقیقه انجام می‌شود اما آنوسکوپی، در عرض ۲ دقیقه به پایان می‌رسد.

تفاوت در محدوده قابل تشخیص:

محدوده‌ی قابل تشخیص برای کولونوسکوپی تمام طول روده بزرگ از جمله دهانه مقعد، رکتوم و کولون می‌باشد. چرا که لوله‌ی بسیار نازکی دارد و به راحتی به داخل روده و مقعد وارد می‌شود.

اما در آنوسکوپی به دلیل بزرگ بودن لوله معاینه، تنها بخش ابتدایی دهانه مقعد و انتهای رکتوم قابل معاینه خواهد بود.

بیشتر بخوانید: سیگموئیدوسکوپی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

تفاوت در آمادگی قبل از انجام تست:

قبل از تست آنوسکوپی شما هیچ مراقبت و آمادگی خاصی نیاز ندارید. اما در کولونوسکوپی باید از مدت زمانی معین که توسط پزشک تعیین می‌شود، دارویی برای تخلیه کامل روده و کولون خود مصرف کنید.

تفاوت در نیاز یا عدم نیاز به بیهوشی:

کولونوسکوپی درد بیشتری نسبت به آنوسکوپی دارد. در نتیجه از بیهوشی استفاده می‌شود تا بیمار در طول معاینه، دردی احساس نکند.

اما درد ناشی از آنوسکوپی بسیار کم بوده و مانند معاینه دستی برای تشخیص بواسیر می‌باشد. در نتیجه نیازی به بیهوشی نداشته و معاینه به کمک ژل لیدوکائین و بی حسی موضعی انجام می‌شود.

 کولونوسکوپی بهتر است یا آنوسکوپی؟

اگر از منظر محدوده قابل تشخیص این دو روش معاینه را با هم بررسی کنیم، قطعاً کولونوسکوپی روش بهتری است. چرا که محدوده بزرگ‌تری از اندام‌‎های داخلی را معاینه می‌کند.

اما از منظر مدت زمان جراحی و همچنین نیاز یا عدم نیاز به بیهوشی، آنوسکوپی روش بهتر و سریع‌تری برای تشخیص بیماری‌های بواسیر و یا آبسه مقعدی می‌باشد.

بیشتر بخوانید: بیماری دیورتیکولیت یا التهاب روده چیست؟

برای انجام آنوسکوپی به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

برای انجام معاینه به روش پروکتوسکوپی بایستی به متخصص گوارش و یا جراح کولورکتال (جراح بیماری‌های مقعدی) مراجعه کنید.

هر دو متخصص می‌توانند به کمک آنوسکوپ، داخل دهانه مقعد شما را برای تشخیص بیماری‌های مقعدی ماند بواسیر یا شقاق مورد معاینه قرار بدهند.

عوارض معاینه مقعدی به روش آنوسکوپی

به طور کلی روش تشخیصی آنوسکوپی عوارض و خطرات خاصی برای شما به همراه ندارد. اما اگر به بیماری بواسیر مبتلا باشید، ممکن است در حین آزمایش و یا بعد از آن، دچار کمی خونریزی و احساس درد در ناحیه مقعد شوید.

البته این امر عادی بوده و توصیه می‌شود تا در طول انجام تست، پزشکتان را از وضعیت عمومی خودتان با خبر کنید و اگر احساس ناراحتی دارید با او در میان بگذارید.

معاینه بیماری بواسیر، آبسه و یا شقاق مقعدی خود را به پزشکان کلینیک لیزرشفا بسپارید.

آمادگی پیش از آنوسکوپی

پیش از انجام کولونوسکوپی نیازی به مراقبت و آمادگی خاصی ندارید. تنها توصیه می‌شود تا بهداشت فردی خودتان را رعایت کنید و قبل از مراجعه به پزشک حتماً دوش بگیرید. همچنین توصیه می‌شود تا:

• ۲۴ ساعت قبل از آنوسکوپی از رابطه جنسی مقعدی پرهیز کنید.
• از قرار دادن اشیاء خارجی داخل مقعد پرهیز کنید.
• دوش مقعدی و تنقیه انجام ندهید.

مراقبت های بعد از آنوسکوپی مقعد

با توجه به اینکه آنوسکوپی روشی سرپایی برای معاینه روده، کولون و مقعد است؛ مراقبت خاصی بعد از انجام تست نیاز ندارد.

شما می‌توانید به محض تمام شدن تست آنوسکوپی، به خانه بروید و به فعالیت‌های روزمره خودتان برسید.

چه زمانی برای انجام آنوسکوپی به پزشک متخصص مراجعه کنیم؟

اگر متوجه توده بیرون زده‌ای در اطراف مقعد شدید، احساس درد تیر کشنده همراه با خونریزی دارید، یک جوش چرکی داغ را اطراف مقعد خودتان لمس کردید و یا در ناحیه نشیمنگاهی خارش و سوزش دارید، بهتر است تا به پزشک متخصص مراجعه کنید.

شما می‌توانید به دکتر متخصص بواسیر، دکتر متخصص شقاق یا آبسه مقعدی و به طور کلی به پزشک متخصص بیماری‌های مقعدی مراجعه کنید تا بتواند با معاینه توسط دستگاه آنوسکوپ، به تشخیص بیماری‌های شما بپردازد.

بیشتر بخوانید: درمان بیمار‌های مقعدی با لیزر در تهران 

کلینیک لیزر شفا، کلینیک تخصصی لیزر بیماری‌های نشیمنگاهی

کلینیک لیزرشفا اولین و تخصصی‌ترین کلینیک درمان بیماری‌های شقاق، بواسیر، فیستول و … به کمک لیزرهای پرتوان و فرکشنال CO2 می‌باشد. این مجموعه تحت نظارت دکتر داوود تاجبخش مدیریت شده و متشکل از تیم پزشکی حرفه‌‌ای خانم و آقا می‌باشد.

مجموعه کلینیک لیزر شفا با بیش از ۱۷ سال تجربه و بیش از ۲۰ هزار عمل موفقیت آمیز، توانسته است رضایت خاطر بسیاری از مراجعان را به خود جلب کند. این کلینیک از مزایای ویژه‌ای برای بیماران ساکن شهرستان برخوردار می‌باشد.

به گونه‌ای که این امکان را به بیماران می‌دهد که با وقت قبلی به کلینیک مراجعه کنند، در همان روز درمان شوند و در نهایت بعد از اتمام عمل به خانه خود بازگردند.

برای تعیین نوبت قبلی به صورت اینترنتی و یا تلفنی، با ما در ارتباط باشید.

سوالات متداول درباره تشخیص بیماری‌های مقعدی با آنوسکوپی