سوزش مقعد؛ از علت بروز تا بهترین راه درمان

آیا تا به حال سوزش مقعد را تجربه کردید؟ آیا بعد از دفع مدفوع سفت و خشک خودتان، مقعدتان دچار سوزشی غیر قابل تحمل شده است؟ سوزش مقعد یکی از رایج‌ترین اختلالات در زنان، مردان و حتی کودکانی است که اغلب از یبوست رنج می‌برند. بیان این عارضه برای بسیاری از افراد خجالت آور بوده و از ترس درمان‌های دردناک و هزینه‌بر، هیچ اقدامی برای درمان و رفع این مشکل نمی‌کنند.

اما باید به شما بگوییم که درمان سوزش مقعدی سخت و خطرناک نیست و می‌تواند با دارو یا جراحی بیماری‌هایی که سبب بروز این عارضه شده‌اند، برطرف شود و شما را از این احساس آزاردهنده خلاص کند. در ادامه این مطلب قصد داریم تا به ماهیت سوزش مقعد و همچنین چگونگی درمان این عارضه بیشتر بپردازیم.

شایع‌ترین علل بروز سوزش مقعد

سوختن معقد بعد از دفع و یا حتی در حالت استراحت عادی و روزمره شما، می‌تواند امری آزاردهنده و بسیار ناراحت کننده باشد. دلایل مختلفی وجود دارند که در ایجاد سوزش مقعد نقش دارند و عبارتند از:

• اسهال مزمن:

دفع مکرر مدفوع شل و آبکی و زور زدن بیش از اندازه، به مرور زمان سبب زخم شدن مقعد و یا حساس کردن این بافت شده و موجب سوزش مقعد می‌شود. اگر از اسهال مزمن رنج می‌برید، بهتر است تا به محض بروز این مشکل به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید و برای درمان آن اقدامات لازم را در پیش بگیرید.

برای درمان و کاهش سوزش مقعد می‌توانید با شماره ۰۲۱۲۲۳۵۹۱۳۵ (کلینیک لیزرشفا)‌تماس بگیرید.

• یبوست مزمن:

درصورتیکه شما مبتلا به یبوست شده باشید با زور زدن بیش از حد تلاش می‌کنید که مدفوع سفت و خشک را روده هایتان خارج کنید. در اغلب موارد موجب ایجاد زخم و ترک خوردن بافت اطراف مقعد شده و سوزش مقعدی را به دنبال دارد.

• بارداری و زایمان:

اگر اخیراً زایمان طبیعی را تجربه کردید، احتمالاً ناحیه مقعدی شما در اثر زور زدن و اعمال فشار زیاد، دچار پارگی و ترک‌هایی سوزان شده است. سوزش مقعد ناشی از ترک‌های زایمان به آسانی و با رعایت نکات مراقبتی که دکتر به شما پیشنهاد می‌دهد، امکان پذیر خواهد بود.

بیشتر بخوانید: درمان درد و سوزش مقعد در بارداری

• بیماری‌های پوستی:

بیماری‌های پوستی که در اطراف ناحیه آنال وجود دارند و باعث تحریک ناحیه نشیمنگاهی می‌شوند، می‌توانند سوزش، خارش، درد و در برخی از موارد خونریزی را نیز به وجود بیاورند. عارضه‌های پوستی که سبب سوزش مقعدی می‌شوند عبارتند از:

• کیست مویی یا سینوس پیلونیدال (pilonidal cyst)
• درماتیت سبورئیک (seborrheic dermatitis)
• پسوریازیس (Psoriasis)
• اگزما (Eczema)

این بیماری‌ها به همان اندازه که روی سایر نواحی پوست بدن تاثیرگذار هستند، می‌توانند بر روی سوزش مقعد نیز اثرگذار باشند.

• رابطه جنسی مقعدی:

عضلات مقعدی عضلاتی سفت و فاقد حالت کشسانی هستند و به هیچ وجه برای تجربه رابطه جنسی مقعدی مناسب نیستند. با ورود جسم خارجی به دهانه آنال، احتمال پارگی عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی وجود دارد.

“توصیه بسیاری از پزشکان و متخصصان بر این است که به هیچ وجه و تحت هیچ شرایطی، رابطه جنسی مقعدی را انجام ندهید چرا که موجب بروز عوارض و مشکلاتی دردناک و غیر قابل جبران برای شما می‌شود.”

به همین دلیل اگر شما جز افرادی هستید که رابطه جنسی آنال را تجربه کردید، حتماً از سوزش مقعد هم رنج برده‌اید.

• ابتلا به بیماری‌های مقاربتی:

روابط جنسی پر خطر با پارتنرهای جنسی متعدد یا فردی که به یک بیماری خاص مقاربتی مبتلاست، می‌تواند شما را در معرض خطر ابتلا به این عارضه‌ها قرار بدهد. برخی از بیماری‌های مقاربتی که عاملی برای احساس سوزش، خارش یا درد مقعدی هستند، عبارتند از:

• ایدز (AIDS)
• سفلیس (Syphilis)
• کلامیدیا (Chlamydia)

اگر علائم و نشانه‌های این بیماری‌ها با سوزش مقعد همراه بود، می‌توانید به پزشک متخصص زنان، متخصص اورولوژی و یا متخصص بیماری‌های پوستی مراجعه کنید.

• ابتلا به بیماری‌های گوارشی:

بسیاری از بیماری‌‌های التهابی روده عاملی برای تحریک مقعد و ایجاد سوزش مقعدی هستند. اختلالات سیستم گوارشی که سبب بروز سوزش مقعد می‌شوند عبارتند از:

• بیماری‌های التهابی روده مانند کرون روده (Crohn’s disease)
• کولیت اولسراتیو و یا کولی زخمی روده (Colitis)
• افتادگی رکتوم (Rectal Prolapse)
• سندروم روده تحریک پذیر یا IBS

در صورت وجود این بیماری‌ها، پیشنهاد می‌شود در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

• عدم رعایت بهداشت فردی:

اگر بعد از اجابت مزاج به شستشوی ناحیه مقعدی خود اهمیت چندانی نمی‌دهید و ناحیه آنال خود را به خوبی نمی‌شویید، احتمال تجربه سوزش در مقعد را خواهید داشت. علاوه بر خوب نشستن ناحیه مقعد، دوش نگرفتن برای چند روز متوالی نیز می‌تواند سبب تجربه این عارضه شود.

“تمیز نگه داشتن مقعد و شستشوی خوب و با دقت این ناحیه، یکی از بهترین و موثرترین راهکارها برای پیشگیری و یا حتی درمان سوزش مقعد به شمار می‌رود.”

• رژیم غذایی ناسالم و فاقد فیبر:

اگر رژیم غذایی شما شامل وعده‌های بسیار زیادی از فست فود و غذاهای سرخ کردنی باشد، میوه و سبزیجات کمی مصرف کنید و آب کمی بنوشید، ریسک ابتلا به یبوست و به دنبال آن سوزش مقعد بسیار بالا می‌رود.

بیشتر بخوانید: راه های درمان مدفوع سفت و خشک

• مصرف غذاهای تند و پر ادویه:

غذاهای تند و پر ادویه باعث التهاب سیستم گوارشی شما شده و همچنین موجب احساس سوزش در مقعد بعد از دفع می‌شوند. سوزشی که بعد از خوردن غذاهای تند و پر ادویه تجربه می‌کنید نه تنها ناحیه نشیمنگاهی شما را، بلکه تمامی اعضای داخلی از جمله معده را تحت تاثیر قرار می‌دهد و موجب احساس سوزش مداوم می‌شود.

• ابتلا به بیماری مقعدی بواسیر:

رگ‌های متورم و ملتهب مقعدی که به شکل توده‌ای گوشتی در آمده و با درد، خونریزی و سوزش همراه خواهد بود. بیماری بواسیر بعد از هر بار اجابت مزاج سوزش را ایجاد می‌کند. این بیماری در مراحل اولیه بیماری می‌تواند با مراقبت در خانه و یا به صورت خود به خودی درمان شود. اما اگر هموروئید یا بواسیر شدت پیدا کند، حتماً به کمک جراحی با لیزر (جراحی بواسیر با لیزر)‌ یا به روش سنتی درمان پذیر خواهد بود.

برای درمان بواسیر به روش جراحی و یا لیزر می تواندی با کلینیک لیزرشفا تماس بگیرید همچنین می توانید سوالات خود را در انتهای این صفحه مطرح نمایید، دکتر داود تاجبخش در اولین فرصت پاسخگوی سوالات شما خواهند بود.

بیشتر بخوانید: بهترین راه های درمان بواسیر

راه های تشخیص علت سوزش مقعد

برای تشخیص علت سوزش مقعد در کودکان و بزرگسالان، بهتر است تا حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید. معمولاً پزشک ابتدا به معاینه بالینی ناحیه نشیمنگاهی شما، به بررسی اختلالات و مشکلات پوستی یا بیماری‌های مقعدی می‌پردازد.

اگر علت سوزش مقعد بیماری‌های پوستی نباشد، دکتر متخصص از روش‌های تشخیصی دیگری استفاده می‌کند تا بتواند انتهای رکتوم و در داخل دهانه مقعد را به خوبی بررسی کند. این روش‎های تشخیصی عبارتند از:

• آندوسکوپی (Endoscopy)
• پروکتوسکوپی (Proctoscopy)
• کولونوسکوپی (Colonoscopy)

جهت تشخیص علت سوزش مقعد خود می‌توانید همین حالا با کلینیک لیزرشفا تماس حاصل فرمایید.

بیشتر بخوانید: علت بروز بواسیر چیست؟ + راه های تشخیص بواسیر

راه‌های درمان سوزش مقعد

درمان سوزش مقعدی به شرطی که در اثر تغذیه نامناسب و عدم رعایت بهداشت باشد، تنها در طی چند روز ملاحظه و مراقبت از تغذیه قابل درمان خواهد بود. اما اگر سوزش مقعدی در اثر دلایل دیگری به وجود آمده باشد و با گدشت 2 تا 3 روز بعد از احساس آن هیچ تغییری در روند بهبودی آن احساس نشود، ممکن است نشانی از یک بیماری جدی‌تر و خطرناک‌تر باشد.

از جمله راه و روش‌هایی که برای درمان بیماری‌های به وجود آورنده سوزش مقعدی مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از:

• درمان سوزش و بیماری‌های مقعدی با پماد:

جهت کاهش سوزش مقعد و یا حتی رفع ناراحتی ناشی از بیماری‌های مقعدی مانند شقاق یا بواسیر، پمادهای ضد التهاب و رفع کننده سوزش و خارش تجویز خواهند شد.

بیشتر بخوانید: درمان بیماری های مقعدی با لیزر

• درمان سوزش و بیماری‌های مقعدی با دارو:

برای کم کردن شدت التهاب و سوزش مقعدی ناشی از زخم در این ناحیه و یا حتی بیماری‌هایی مانند آبسه مقعد و کیست مویی، قرص و داروهایی مانند استامینوفن یا ناپروکسن تجویز می‌شود.

• درمان سوزش و بیماری‌های مقعدی در خانه:

برای آنکه بتوانید بیماری‌های ناحیه نشیمنگاهی و یا سوزش مقعدی خودتان را در خانه برطرف کنید، می‌توانید از تکنیک‌های درمان خانگی سوزش مقعد استفاده کنید که عبارتند از:

• رعایت بهداشت فردی
• تعویض منظم لباس زیر
• نشستن در لگن آب گرم
• استعمال روغن نارگیل در ناحیه مقعد
• پرهیز از مصرف غذاهای تند و پر ادویه
• استعمال ژل آلوئه ورا بر روی زخم یا محل سوزش

“تسکین شدت درد و سوزش مقعدی در خانه بسیار آسان و بی دردسر بوده و می‌تواند بدون صرف هزینه‌های هنگفت و یا جراحی‌های سنگین، این عارضه پوستی دردناک را در شما معالجه کند و از بین ببرد.”

• درمان سوزش و بیماری‌های مقعدی با تغییر عادات غذایی:

از مصرف غذاهای شور، تند، پرادویه و بسیار شیرین پرهیز کنید و در مقابل میزان مصرف میوه، سبزیجات و غذاهای سرشار از فیبر را بالا ببرید.

بیشتر بخوانید: راه های تشخیص شقاق مقعدی چیست؟ + علت بروز شقاق یا فیشر چیست؟

• درمان سوزش و بیماری‌های مقعدی به روش نوین و با لیزر:

اگر سوزش مقعد شما در اثر بیماری‌هایی نظیر شقاق و یا بواسیر به وجود بیایند، ممکن است پزشکان درمان نوین لیزری را پیشنهاد بدهند. درمان بواسیر، شقاق، کیست مویی و آبسه مقعد و … با لیزر، درمانی فوری و بدون نیاز به بیهوشی است که از مزایای زیر نیز برخوردار است:

• عدم نیاز به بیهوشی و بستری شدن در بیمارستان
• عدم نیاز به پانسمان‌های داخلی بعد از جراحی
• درمان فوری و سرپایی در کمتر از 1 ساعت
• عمل جراحی تحت بی حسی موضعی
• دوران نقاهت کوتاه مدت

برای تعیین نوبت جراحی بیماری‌های مقعدی با لیزر در کلینیک لیزر شفا، اینجا کلیک کنید همچنین می‌توانید از طریق فرم رزرو نوبت اقدام نمایید..

• درمان سوزش و بیماری‌های مقعدی به روش سنتی با تیغ جراحی:

روش سنتی درمان بواسیر، شقاق و هر بیماری مقعدی دیگری که باعث ایجاد سوزش مقعد می‌شود، تحت بیهوشی کامل و در بیمارستان انجام می‌شود. در طی دوران نقاهت بعد از عمل جراحی سنتی، درد و خونریزی بیمار شدت زیادی دارد و به علاوه مدت زمان زیادی هم صرف خوب شدن بعد از عمل می‌شود.

به دلیل عوارض سنگینی که عمل جراحی سنتی دارد، امروزه لیزر درمانی جایگزین آن شده و دیگر کسی به سراغ راه و روش‌های قدیمی برای درمان نمی‌رود!

مطالب مرتبط: مزایا و معایب درمان بواسیر با لیزر + مقایسه درمان بواسیر با لیزر و جراحی سنتی

آیا راهی برای پیشگیری از بیماری‌های مقعد وجود دارد؟

بله. شما می‌توانید با انجام دادن چند اقدام ساده و کم دردسر، از بروز سوزش در ناحیه مقعد خودتان پیشگیری کنید. راهکارهای جلوگیری از بروز سوزش مقعدی، عبارتند از:

• رعایت نکات بهداشت فردی
• پرهیز از رابطه جنسی مقعدی
• داشتن تحرک، ورزش کردن و فعالیت فیزیکی
• پوشیدن لباس‌های نخی، خنک و با الیاف طبیعی
• داشتن رژیم غذایی سالم سرشار از میوه، سبزیجات و فیبر

البته سوزش مقعدی ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد و لزوماً علت آن وجود بیماری‌ای خطرناک نیست. با این حال پیشنهاد می‌شود در صورت بروز این مشکل به پزشک مراجعه کنید، تا خیال خود و خانواده‌تان راحت باشد.

کدام مواد غذایی سوزش مقعد را تشدید می‌کنند؟

• مواد غذایی حاوی کافئین مانند قهوه و چای
• مواد غذایی با خاصیت اسیدی بالا مانند ترشی و آبلیمو
• مواد غذایی شیرین و حاوی قند زیاد مانند مربا و شکلات
• نوشیدنی‌های قندی و گازدار مانند نوشابه و نوشیدنی‌های انرژی زا
• مواد غذایی شور، فرآوری شده و سرشار از نمک مانند سوسیس و کالباس
• مواد غذایی تند و پر ادویه، سرخ شده و حاوی چربی بسیار بالا مانند فست فودها

این دست از گروه‌های غذایی عاملی برای بروز سوزش در ناحیه مقعدی هستند. توصیه می‌شود اگر احساس سوزش دارید، از مصرف این مواد غذایی حتماً پرهیز کنید.

سوزش مقعد در کودکان

شاید خیلی از افراد تصور کنند تنها بزرگسالان می‌توانند به بیماری های مقعدی دچار شوند و علائم ناراحت کننده سوزش مقعد را تجربه کنند. اما این تصور کاملا اشتباه است چرا که بسیاری از کودکان ممکن است در اثر برخی شرایط دچار یک سری تغییرات در عادات روده و مدفوع شوند یا بیماری های مقعدی را تجربه کنند که این موضوع با علائمی از جمله سوزش مقعد همراه است. اما علت چیست؟ در ادامه به بررسی علل سوزش مقعد در کودکان می‌پردازیم:

شقاق در کودکان:

سوزش مقعدی در کودکان معمولا ناشی از شکاف یا زخم های ایجاد شده در ناحیه مقعد است که اغلب با علائمی مانند خارش، خونریزی از مقعد حین اجابت مزاج، عدم راحتی و تردید در استفاده از توالت همراه است.

جهت درمان شقاق مقعدی در کودکان و خردسالان خود میتوانید مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید.

زخم های مقعدی در کودکان ممکن است طی شرایط زیر ایجاد شود، از جمله:

یبوست:

ابتلا به یبوست در کودکان یکی از شایع ترین عللی است که آنها را در معرض بیماری شقاق یا همان زخم مقعد قرار می‌دهد و باعث می‌شود تا علائم ناراحت کننده ای مانند سوزش مقعد را تجربه کنند. کودکان ممکن است در اثر سبک زندگی نادرست به مدفوع سفت و خشک دچار شوند و در نهایت زور زدن بیش از حد و مداوم برای دفع مدفوع، می‌تواند به بافت مقعد آسیب برساند.

جهت درمان یبوست در کودکان خود پیشنهاد میکنیم حتما مقاله مربوطه را مطالعه بفرمایید.

اسهال مزمن:

ابتلا به اسهال مزمن در کودکان می‌تواند به مرور زمان بافت مخاطی مقعد را در معرض آسیب قرار دهد و عوارضی مانند سوزش مقعد را برایشان به همراه داشته باشد. رایج ترین علت اسهال در کودکان ابتلا به عفونت های ویروسی است اما عوامل دیگری مانند حساسیت به ماده غذایی، استفاده از برخی دارو ها و یا ابتلا به بیماری های خاصی نیز در ایجاد مدفوع شل و آبکی کودکان موثر هستند.

آسیب به مقعد:

در صورتی که علائم دردناک زخم مقعد ناشی از یبوست یا اسهال مزمن در کودکان نباشد ممکن است نشانه ای از تصادفات یا زنگ خطری برای سوء استفاده جنسی کودکان باشد که حتما باید این موضوع پیگیری و بررسی شود.

بواسیر در کودکان:

ابتلا کودکان به بیماری بواسیر (هموروئید) می‌تواند یکی دیگر از علل ایجاد سوزش مقعد در آنها باشد. بیماری هموروئید همانطور که اشاره کردیم یکی از شایع ترین بیماری های مقعدی است که علاوه بر بزرگسالان می‌تواند کودکان را هم تحت شعاع قرار دهد.

این بیماری در سنین پایین ممکن است در اثر ابتلا به اسهال یا یبوست مزمن و زور زدن بیش از حد ایجاد شود.

علاوه بر آن عواملی همچون نشستن طولانی مدت خصوصا بر روی سطوح سخت مانند نشستن بر روی زمین یا دوچرخه سواری برای مدت زمان نسبتا طولانی تری می‌تواند به سیاهرگ های مقعدی آسیب وارد کند و در نهایت کودکان و نوجوانان را در معرض بیماری بواسیر قرار دهد.

سوالات متداول درباره سوزش مقعدی و راه های درمان آن