سوزش مقعد که یکی از تجربه‌های ناخوشایندی است که نه تنها زنان و مردان بزرگسال، بلکه کودکان هم ممکن است تجربه کنند. احساس سوزش در ناحیه نشیمنگاهی، ممکن است در داخل و اطراف دهانه مقعد، به خصوص بعد از دفع یا گاهی قبل از آن احساس شود. سوزش مقعد، ناحیه نشیمنگاهی و ناحیه شرمگاهی را تحت تاثیر قرار داده و باعث ایجاد حساسیت در این ناحیه خواهد شد.
اما باید به شما بگوییم که سوزش در مقعد خجالت آور نیست و درمان آن، به کمک دارو و درمان‌های خانگی امکان پذیر است. اگر شما هم می‌خواهید بدانید علت سوزش مقعد چیست و چطور درمان می‌شود، در ادامه این مقاله همراه ما باشید.
شایع‌ترین علل بروز سوزش مقعد
شایع ترین دلایلی که باعث بروز سوزش مقعد می‌شوند عبارتند از:
-
بیماریهای پوستی:
بیماریهای پوستی زیر می‌توانند موجب سوزش مقعد شوند:
- کیست مویی یا سینوس پیلونیدال (pilonidal cyst)
- درماتیت سبورئیک (seborrheic dermatitis)
- پسوریازیس (Psoriasis)
- اگزما (Eczema)
این بیماری‌ها نه تنها موجب سوزش مقعد می‌شوند، بلکه می‌توانند در ایجاد درد مقعدی و یا خونریزی از مقعد هم موثر باشند!
-
ابتلا به بیماریهای گوارشی:
اختلالات سیستم گوارشی که سبب بروز سوزش مقعد می‌شوند عبارتند از:
- بیماریهای التهابی روده مانند کرون روده (Crohn’s disease)
- کولیت اولسراتیو و یا کولیت زخمی روده (Colitis)
- افتادگی رکتوم (Rectal Prolapse)
- سندروم روده تحریک پذیر یا IBS
بیماریهای التهابی روده عاملی مهم در تحریک مقعد و ایجاد سوزش مقعدی هستند که در صورت وجود این بیماری‌ها، پیشنهاد می‌شود در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
-
رژیم غذایی ناسالم و فاقد فیبر:
اگر رژیم غذایی شما شامل فست فود و غذاهای سرخ کردنی است، میوه و سبزیجات کمی مصرف می‌کنید و آب کمی می‌نوشید، شانس یبوست شدن و تجربه سوزش مقعدی در شما بالا خواهد بود.
بیشتر بخوانید: راه های درمان مدفوع سفت و خشک
-
اسهال و مزمن:
اسهال یا دفع مکرر مدفوع شل و آبکی اگر با روز زدن بیش از اندازه همراه باشد، میتواند شقاق مقعد را به وجود بیاورد. زخم شقاق باعث ایجاد احساس سوزش در ناحیه اطراف دهانه مقعد خواهد شد. اگر اسهال مزمن و یبوست‌های شدید دارید، بهتر است تا:
- آب بیشتری بنوشید.
- به اندازه کافی فیبر مصرف کنید.
- میوه و سبزیجات بیشتری مصرف کنید.
- از مصرف غذاهای تند و پر ادویه پرهیز کنید.
- از مصرف مواد غذایی حاوی قند مصنوعی پرهیز کنید.
- تا هم مشکل دفع شما رفع شود و هم زخم مقعد ایجاد شده درمان شود.
برای درمان و کاهش سوزش مقعد میتوانید با شماره ۰۲۱۲۲۳۵۹۱۳۵ (کلینیک لیزرشفا) تماس بگیرید.
-
بواسیر:
بواسیر رگ‌های متورم و ملتهبی در مقعد هستند که به شکل توده‌ای گوشتی در آمده و با درد، خونریزی و سوزش همراه می‌شوند. بیماری بواسیر بعد از هر بار اجابت مزاج سوزش را ایجاد می‌کند. این بیماری در مراحل اولیه میتواند با مراقبت در خانه، و یا به صورت خود به خودی درمان شود. اما اگر هموروئید یا بواسیر شدت پیدا کند، درمان آن به کمک جراحی با لیزر (جراحی بواسیر با لیزر) یا به روش سنتی امکان پذیر خواهد بود.
برای درمان بواسیر به روش جراحی و یا لیزر میتوانید با کلینیک لیزرشفا تماس بگیرید. همچنین میتوانید سوالات خود را در انتهای این صفحه مطرح نمایید؛ دکتر داود تاجبخش در اولین فرصت پاسخگوی سوالات شما خواهند بود.
بیشتر بخوانید: بهترین راه های درمان بواسیر
-
بارداری و زایمان:
بارداری و زایمان طبیعی با افزایش فشار بر روی ناحیه مقعدی، میتواند ترک یا پارگی‌هایی را در اطراف دهانه آنال ایجاد کنید. سوزش مقعد ناشی از ترک‌های زایمان، با مراقبت‌های خانگی و پماد سوزش مقعدی بهبود خواهد یافت.
بیشتر بخوانید: درمان درد و سوزش مقعد در بارداری
-
رابطه جنسی مقعدی:
رابطه جنسی مقعدی با ایجاد زخم و پارگی در عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی، میتواند باعث ایجاد سوزش داخل مقعدی شود. رابطه جنسی از پشت نه تنها سوزش، بلکه عوارض دیگری را به همراه دارد که در این مقاله، بیشتر به آنها پرداختیم.
“توصیه بسیاری از پزشکان و متخصصان بر این است که به هیچ وجه و تحت هیچ شرایطی، رابطه جنسی مقعدی را انجام ندهید چرا که موجب بروز عوارض و مشکلاتی دردناک و غیر قابل جبران برای شما می‌شود.”
-
بیماریهای مقاربتی:
روابط جنسی پر خطر با پارتنرهای جنسی متعدد یا فردی که به یک بیماری خاص مقاربتی مبتلاست، میتواند شما را در معرض خطر ابتلا به این عارضه‌ها قرار بدهد. برخی از بیماریهای مقاربتی که عاملی برای احساس سوزش، خارش یا درد مقعدی هستند، عبارتند از:
- ایدز (AIDS)
- سفلیس (Syphilis)
- کلامیدیا (Chlamydia)
اگر علائم و نشانه‌های این بیماری‌ها با سوزش مقعد همراه بود، میتوانید به پزشک متخصص زنان، متخصص اورولوژی و یا متخصص بیماریهای پوستی مراجعه کنید.
-
عدم رعایت بهداشت فردی:
اگر بعد از اجابت مزاج، به شستشوی ناحیه مقعدی خود اهمیت نمی‌دهید و ناحیه آنال را به خوبی نمی‌شویید، سوزش نشیمنگاهی را تجربه خواهید کرد. علاوه بر عدم رعایت بهداشت مقعدی، دوش نگرفتن برای چند روز متوالی نیز میتواند سبب تجربه این عارضه شود.
“تمیز نگه داشتن مقعد و شستشوی خوب و با دقت این ناحیه، یکی از بهترین و موثرترین راهکارها برای پیشگیری و یا حتی درمان سوزش مقعد به شمار می‌رود.”
-
مصرف غذاهای تند و پر ادویه:
غذاهای تند و پر ادویه باعث التهاب سیستم گوارشی، و در نتیجه احساس سوزش در سوراخ باسن بعد از دفع خواهد شد. سوزشی که بعد از خوردن غذاهای تند و پر ادویه تجربه می‌کنید نه تنها ناحیه نشیمنگاهی، بلکه تمامی اعضای داخلی از جمله معده را تحت تاثیر قرار داده و موجب احساس سوزش مداوم می‌شود.
-
آبسه مقعدی:
آبسه یا جوش چرکی و عفونی در پوست ناحیه نشیمنگاهی، با التهاب و ترشح عفونت همراه است. با وجود این ترشحات در ناحیه نشیمنگاهی، احتمال اینکه سوزش در پوست اطراف باسن یا در نزدیکی دهانه مقعد را تجربه کنید بسیار بالاست.
چطور سوزش مقعد را تشخیص دهیم؟
برای تشخیص علت سوزش مقعد در کودکان و بزرگسالان، بهتر است تا حتماً به پزشک متخصص کلورکتال یا پزشک متخصص پوست مراجعه کنید. معمولاً پزشک برای بررسی اختلالات پوستی یا عارضه‌های مقعدی، معاینه بالینی انجام می‌دهد. سپس اگر علت سوزش مقعد بیماریهای پوستی نباشد، شما را به پزشک متخصص جراحی عمومی یا متخصص کلورکتال ارجاع خواهد داد تا معاینه انتهای رکتوم و راست روده انجام شود:
- آندوسکوپی (Endoscopy)
- پروکتوسکوپی (Proctoscopy)
- کولونوسکوپی (Colonoscopy)
تشخیص علت سوزش مقعد در کلینیک تخصصی درمان بیماریهای مقعدی با لیزر با تعیین نوبت تلفنی از اینجا
بیشتر بخوانید: علت بروز بواسیر چیست؟ + راه های تشخیص بواسیر
راه‌های درمان سوزش مقعد
از جمله راه و روش‌هایی که برای درمان سوزش مقعدی مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از:
-
درمان سوزش و بیماریهای مقعدی با پماد:
پمادهای ضد التهاب، بی حسی و از بین برنده سوزش و خارش، یک روش موثر برای درمان سوزش مقعد ناشی از زخم شقاق یا بواسیر مزمن می‌باشد. از جمله پمادهای مناسب برای درمان سوزش ناشی از زخم مقعد عبارتند از:
- پماد نیتروگلیسیرین
- پماد هیدروکورتیزون
- پماد لیدوکائین
- پماد کالاندولا
- پماد ام جی
بیشتر بخوانید: درمان بیماری های مقعدی با لیزر
-
درمان سوزش و بیماریهای مقعدی با دارو:
برای کم کردن شدت التهاب و کاهش میزان سوزش مقعدی ناشی از زخم در این ناحیه و یا حتی بیماری‌هایی مانند آبسه مقعد و کیست مویی، قرص و داروهایی مانند استامینوفن یا ناپروکسن تجویز می‌شود.
اگر درمان دارویی و استعمال پماد سوزش مقعد را بهتر نکرد، میتوانید به پزشک متخصص جراحی عمومی مراجعه کنید و به دنبال درمان مشکلاتی همچون بواسیر، شقاق، آبسه مقعدی یا کیست مویی با لیزر باشید.
برای درمان بیماریهای نشیمنگاهی در کلینیک تخصصی درمان بیماریهای مقعدی با لیزر اینجا کلیک کنید.
-
درمان سوزش و بیماریهای مقعدی در خانه:
مراقبت‌های خانگی برای درمان احساس سوزش در ناحیه نشیمنگاهی عبارتند از:
- رعایت بهداشت فردی
- تعویض منظم لباس زیر
- پوشیدن لباس‌های نخی و غیر جذب
- استعمال روغن نارگیل در ناحیه مقعد
- پرهیز از مصرف غذاهای تند و پر ادویه
- نشستن در لگن آب گرم به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه
- استفاده از کمپرس آب سرد بر روی ناححیه آسیب دیده
“تسکین شدت درد و سوزش مقعدی در خانه بسیار آسان و بی دردسر بوده و میتواند بدون صرف هزینه‌های هنگفت و یا جراحی‌های سنگین، این عارضه پوستی دردناک را در شما معالجه کند و از بین ببرد.”
-
درمان سوزش و بیماریهای مقعدی با تغییر عادات غذایی:
از مصرف غذاهای شور، تند، پرادویه و بسیار شیرین پرهیز کنید؛ و در مقابل، میزان مصرف میوه‌های سرشار از فیبر، سبزیجات و غذاهای پرفیبر را بالا ببرید.
بیشتر بخوانید: راه های تشخیص شقاق مقعدی چیست؟ + علت بروز شقاق یا فیشر چیست؟
-
درمان گیاهی و سنتی سوزش مقعد:
از جمله راهکارهای سنتی و گیاهی سوزش مقعدی که در طب سنتی توصیه می‌شوند عبارتند از:
- به صورت روزانه سیر خام بخورید تا عفونت‌ها و التهابات داخلی شما برطرف شود.
- از ژل آلوئه ورا استفاده کنید و آن را به صورت موضعی، روی دهانه مقعد بگذارید تا سوزش را کم کند.
- از کپسول ویتامین E استفاده کنید و مواد میانی آن را برای کاهش سوزش و التهاب مقعد روی قسمت ملتهب قرار دهید.
-
درمان سوزش و بیماریهای مقعدی با لیزر:
اگر سوزش مقعد شما در اثر بیماری‌هایی نظیر شقاق و یا بواسیر به وجود بیایند، عمل جراحی با لیزر بسیار مفید خواهد بود. درمان بواسیر، شقاق، کیست مویی و آبسه مقعد و … با لیزرهای فرکشنال CO2، درمان فوری و سرپایی با مزایای زیر می‌باشد:
- عدم نیاز به بیهوشی و بستری شدن در بیمارستان
- عدم نیاز به پانسمان‌های داخلی بعد از جراحی
- درمان فوری و سرپایی در کمتر از 1 ساعت
- عمل جراحی تحت بی حسی موضعی
- دوران نقاهت کوتاه مدت
برای تعیین نوبت جراحی بیماریهای مقعدی با لیزر در کلینیک لیزر شفا، اینجا کلیک کنید همچنین میتوانید از طریق فرم رزرو نوبت اقدام نمایید..
-
درمان سوزش و بیماریهای مقعدی به روش سنتی با تیغ جراحی:
درمان بواسیر، شقاق و هر بیماری مقعدی دیگری که باعث ایجاد سوزش مقعد می‌شوند، به روش سنتی و تحت جراحی با تیغ، با بیهوشی کامل و در بیمارستان انجام می‌شود. در طی دوران نقاهت بعد از عمل جراحی سنتی هموروئید یا فیشر، درد و خونریزی بیمار شدت زیادی دارد و به علاوه مدت زمان زیادی هم صرف خوب شدن بعد از عمل می‌شود.
به دلیل عوارض سنگینی که عمل جراحی سنتی دارد، امروزه لیزر درمانی جایگزین آن شده و دیگر کسی به سراغ راه و روش‌های قدیمی برای درمان نمی‌رود!
مطالب مرتبط: مزایا و معایب درمان بواسیر با لیزر + مقایسه درمان بواسیر با لیزر و جراحی سنتی
آیا راهی برای پیشگیری از بیماریهای مقعد وجود دارد؟
بله. راهکارهای جلوگیری از سوزش مقعد، عبارتند از:
- رعایت نکات بهداشت فردی
- پرهیز از رابطه جنسی مقعدی
- داشتن تحرک، ورزش کردن و فعالیت فیزیکی
- پوشیدن لباس‌های نخی، گشاد، خنک و با الیاف طبیعی
- داشتن رژیم غذایی سالم سرشار از میوه، سبزیجات و فیبر
البته سوزش مقعدی ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد و لزوماً علت آن وجود بیماریهای خطرناک نیست. با این حال پیشنهاد می‌شود در صورت بروز این مشکل به پزشک مراجعه کنید، تا خیال خود و خانواده‌تان راحت باشد.
کدام مواد غذایی سوزش مقعد را تشدید می‌کنند؟
- مواد غذایی حاوی کافئین مانند قهوه و چای
- مواد غذایی با خاصیت اسیدی بالا مانند ترشی و آبلیمو
- مواد غذایی شیرین و حاوی قند زیاد مانند مربا و شکلات
- نوشیدنی‌های قندی و گازدار مانند نوشابه و نوشیدنی‌های انرژی زا
- مواد غذایی شور، فرآوری شده و سرشار از نمک مانند سوسیس و کالباس
- مواد غذایی تند و پر ادویه، سرخ شده و حاوی چربی بسیار بالا مانند فست فودها
این دست از گروه‌های غذایی عاملی برای بروز سوزش در ناحیه مقعدی هستند. توصیه می‌شود اگر احساس سوزش دارید، از مصرف این مواد غذایی حتماً پرهیز کنید.
سوزش مقعد در کودکان
شاید خیلی از افراد تصور کنند تنها بزرگسالان می‌توانند به بیماری های مقعدی دچار شوند و علائم ناراحت کننده سوزش مقعد را تجربه کنند. اما این تصور کاملا اشتباه است چرا که بسیاری از کودکان ممکن است در اثر برخی شرایط دچار یک سری تغییرات در عادات روده و مدفوع شوند یا بیماری های مقعدی را تجربه کنند که این موضوع با علائمی از جمله سوزش مقعد همراه است. اما علت چیست؟ در ادامه به بررسی علل سوزش مقعد در کودکان می‌پردازیم:
شقاق در کودکان:
سوزش مقعدی در کودکان معمولا ناشی از شکاف یا زخم های ایجاد شده در ناحیه مقعد است که اغلب با علائمی مانند خارش، خونریزی از مقعد حین اجابت مزاج، عدم راحتی و تردید در استفاده از توالت همراه است.
جهت درمان شقاق مقعدی در کودکان و خردسالان خود میتوانید مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید.
زخم های مقعدی در کودکان ممکن است طی شرایط زیر ایجاد شود، از جمله:
یبوست:
ابتلا به یبوست در کودکان یکی از شایع ترین عللی است که آنها را در معرض بیماری شقاق یا همان زخم مقعد قرار می‌دهد و باعث می‌شود تا علائم ناراحت کننده ای مانند سوزش مقعد را تجربه کنند. کودکان ممکن است در اثر سبک زندگی نادرست به مدفوع سفت و خشک دچار شوند و در نهایت زور زدن بیش از حد و مداوم برای دفع مدفوع، میتواند به بافت مقعد آسیب برساند.
جهت درمان یبوست در کودکان خود پیشنهاد میکنیم حتما مقاله مربوطه را مطالعه بفرمایید.
اسهال مزمن:
ابتلا به اسهال مزمن در کودکان میتواند به مرور زمان بافت مخاطی مقعد را در معرض آسیب قرار دهد و عوارضی مانند سوزش مقعد را برایشان به همراه داشته باشد. رایج ترین علت اسهال در کودکان ابتلا به عفونت های ویروسی است اما عوامل دیگری مانند حساسیت به ماده غذایی، استفاده از برخی دارو ها و یا ابتلا به بیماری های خاصی نیز در ایجاد مدفوع شل و آبکی کودکان موثر هستند.
آسیب به مقعد:
در صورتی که علائم دردناک زخم مقعد ناشی از یبوست یا اسهال مزمن در کودکان نباشد ممکن است نشانه ای از تصادفات یا زنگ خطری برای سوء استفاده جنسی کودکان باشد که حتما باید این موضوع پیگیری و بررسی شود.
بواسیر در کودکان:
ابتلا کودکان به بیماری بواسیر (هموروئید) میتواند یکی دیگر از علل ایجاد سوزش مقعد در آنها باشد. بیماری هموروئید همانطور که اشاره کردیم یکی از شایع ترین بیماری های مقعدی است که علاوه بر بزرگسالان میتواند کودکان را هم تحت شعاع قرار دهد.
این بیماری در سنین پایین ممکن است در اثر ابتلا به اسهال یا یبوست مزمن و زور زدن بیش از حد ایجاد شود.
علاوه بر آن عواملی همچون نشستن طولانی مدت خصوصا بر روی سطوح سخت مانند نشستن بر روی زمین یا دوچرخه سواری برای مدت زمان نسبتا طولانی تری میتواند به سیاهرگ های مقعدی آسیب وارد کند و در نهایت کودکان و نوجوانان را در معرض بیماری بواسیر قرار دهد.
سلام من گاهی که غذاهای تند میخورم معدم خیلی میسوزه و موقع دفع هم در مقعدم دچار سوزش میشم
میخواستم بدونم اسید معده و سوزش مقعد ربطی بهم دارن؟
سلام وقت بخیر
مصرف غذای تند میتوان موجب التهاب روده و پوست ناحیه مقعد شود.
اگر فقط در زمان مصرف غذای تند احساس سوزش دارید، این مورد زبیعی است.
سلام وقت بخیر
من بعد از دفع مدفوع احساس سوزش در ناحیه مقعد دارم
میخواستم بدونم میتونم با طب سنتی درمانش کنم؟
سلام. طب سنتی و سوزنی تاثیری ندارد و بهتر است برای معاینه و درمان به یک متخصص جراحی عمومی مراجعه کنید.