این مطلب در تاریخ ۱۴۰۲/۰۵/۰۲ بروزرسانی شده است.
رنگ مدفوع یکی از مسائلی است که به ندرت ممکن است به آن فکر کنیم؛ مدفوع ممکن است در اثر عوامل مختلفی دچار برخی تغییرات در رنگ شود و نگرانی هایی را برای افراد به دنبال داشته باشد. داشتن اطلاعات کافی درباره رنگ مدفوع کمک بزرگی به تشخیص اختلال به وجود آمده در بدن فرد می‌کند. اگر به تازگی دچار تغییرات غیر معمولی در رنگ مدفوع شدید و برایتان سوال شده است که این اتفاق بر اثر چه عواملی پیش آمده شما را به خواندن ادامه متن دعوت می‌کنیم:
مدفوع نرمال چه ویژگی هایی دارد؟
مدفوع سالم در هر فردی می تواند متفاوت و منحصر به فرد باشد اما چند قانون عمومی برای سلامت مدفوع وجود دارد.
- غلظت آن باید مثل خمیردندان باشد.
- طول مدفوع نرمال 10 الی 20 سانت است.
- باید بدون فشار و درد، به راحتی از بدن خارج شود.
- رنگ آن باید قهوه‌ای کمرنگ تا پررنگ باشد. (نه خیلی تیره نه خیلی روشن)
بیشتر بخوانید: درمان بیماری های مقعدی با لیزر در تهران
مدفوع طبیعی چه رنگی است؟
معمولا در حالت عادی مدفوع به رنگ قهوه ای دیده می‌شود اما گاهی اوقات تغییر رنگ مدفوع نگرانی هایی را برای خود فرد، والدین و یا مراقب ایجاد می‌کند. به طور کلی رنگ مدفوع طی فرآیندهای زیر ایجاد می‌شود:
- بیلی روبین ماده ای است که در صفرا از تخریب هموگلوبین و گلبول های قرمز خون به وجود می‌آید و مسئول رنگ مدفوع است.
- غلظت ماده بیلی روبین می‌تواند رنگ مدفوع را از زرد روشن تا سیاه تغییر دهد.
- زمانی که ساختار بیلی روبین دچار تغییر شیمیایی می‌شود رنگ مدفوع به رنگ سبز یا زدر دیده می‌شود.
- در صورتی که مدفوع رقیق باشد یا میزان ترشح بیلی روبین از کبد کاهش یابد مدفوع به رنگ زرد تبدیل می‌شود.
- باکتری یا آنزیم های گوارشی می‌توانند بر روی بیلی روبین موجود در روده اثر بگذارند و موجب تغییر رنگ آن شوند.
بیشتر بخوانید: پروکتوسکوپی چیست؟
نمودار رنگ مدفوع
رنگ مدفوع شما در اثر شرایط مختلف مانند رژیم غذایی، میزان صفرا ترشح شده و … ممکن است دچار یک سری تغییرات شود. البته اگر برای مدت نسبتا طولانی دچار این تغییرات شدید باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
| چه کاری باید کرد | علت بالقوه | رنگ |
| یک علامت هشدار دهنده و خطرناک است که باید فورا به پزشک مراجعه کرد. | خونریزی دستگاه گوارش | مشکی |
| نمی‌توان این این موضوع را ناشی از رنگ مدفوع دانست. | مصرف قرص آهن، بیسموت | مشکی |
| یک مورد اورژانسی است و باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید. | خونریزی گوارشی | عنابی (marron) |
| به یک متخصص مراجعه کنید. | هموروئید | قرمز |
| به یک متخصص مراجعه کنید. | بیماری التهابی روده | قرمز |
| به یک متخصص مراجعه کنید. | عفونت، خونریزی دیورتیکول | قرمز |
| به یک متخصص مراجعه کنید. | تومور، خونریزی دستگاه گوارش فوقانی | قرمز |
| به یک متخصص مراجعه کنید. | ممکن است عادی باشد | سبز |
| به یک متخصص مراجعه کنید. | رژیم غذایی سرشار از سبزیجات | سبز |
| به یک متخصص مراجعه کنید. | همراه با اسهال | سبز |
| نرمال | رنگ معمولی | قهوه ای |
| ممکن است عادی باشد. | مصرف برخی داروها یا خوراکی ها مانند هویج | نارنجی |
| به یک متخصص مراجعه کنید. | اختلال در کیسه صفرا | نارنجی |
| ممکن است عادی باشد. | زمان انتقال سریع | نارنجی |
| سوء جذب | بیماری های پانکراس | زرد |
| به یک متخصص مراجعه کنید. | بیماری سلیاک، فیبروز کیستیک | زرد |
| به یک متخصص مراجعه کنید. | عفونت ژیاردیا | زرد |
| فقدان صفرا در مدفوع | بیماری کبد یا صفراوی | زرد کم رنگ یا سفید |
عواملی که باعث تغییر رنگ مدفوع می‌شود
همانطور که در متن فوق به آن اشاره کردیم رنگ مدفوع تحت تاثیر عوامل مختلفی متغییر است که در ادامه هر یک را به طور کلی به شما عزیزان توضیح خواهیم داد:
چرا رنگ مدفوع سیاه می‌شود؟
علت سیاه شدن مدفوع می‌تواند ناشی از خونریزی بخش فوقانی دستگاه گوارش شما باشد؛ یعنی معده یا ابتدای روده باریک. زمانی که خون در مدت زمان نسبتا طولانی در دستگاه گوارش باقی بماند آهن آن اکسید می‌شود و مدفوع به رنگ سیاه ظاهر می‌شود.
علاوه بر آن رنگ سیاه مدفوع می تواند به دلیل استفاده از برخی مواد غذایی و داروهایی مانند قرص آهن باشد. زیرا با مصرف قرص آهن، آهن با هوا اکسید شده و در نهایت به رنگ سیاه تبدیل می‌شود که این عامل سبب سیاه شدن رنگ مدفوع می شود.
مطالب مرتبط: جراحی بیماری های مقعدی با لیزر
چرا رنگ مدفوع قرمز می‌شود؟
قرمز شدن رنگ مدفوع می‌تواند ناشی ازخونریزی داخلی دستگاه گوارش تحتانی مانند کولون باشد. زیرا باعث وجود خون تازه در مدفوع می شود یا رنگ مدفوع به قرمز تغییر می کند.
از دیگر علل قرمز شدن مدفوع می توان به بیماری های بواسیر داخلی، شقاق مقعد، پلیپ روده بزرگ، دیورتیکولیت یا سرطان روده بزرگ اشاره کرد.
همچنین مصرف برخی مواد غذایی مانند چغندر نیز می تواند رنگ مدفوع را به رنگ قرمز تغییر دهد.
مطالب مرتبط: علت خونریزی شقاق چیست؟ + خونریزی هنگام دفع مدفوع نشانه چیست؟
چرا رنگ مدفوع زرد می‌شود؟
سوءجذب چربی که بیشتر در اثر بیماری های غده پانکراس ایجاد می‌شود می‌تواند رنگ مدفوع را به رنگ زرد تغییر دهد. غده پانکراس (لوزالمعده) وظیفه ترشح آنزیم هایی که برای جذب چربی و پروتئین ضروری هستند را بر عهده دارد. در نتیجه اگر در اثر بیماری های پانکراس این غده توانایی ترشح آنزیم های خود را از دست بدهد، چربی و پروتئین به خوبی جذب نشده و ذرات چربی در مدفوع دفع می شوند. این امر سبب تغییر رنگ مدفوع به رنگ زرد می شود.
علاوه بر نکات گفته شده علت زرد شدن مدفوع را نیز می‌توان ناشی از سندرم گیلبرت و جیادردیاسیس دانست.
چرا رنگ مدفوع نارنجی می‌شود؟
علت نارنجی شدن مدفوع ممکن است به دلیل مصرف برخی از خوراکی هایی مانند زعفران، هویج، زردآلو، گشنیز، سب زمینی شیرین و … ، مصرف برخی از داروها مانند پریماکتین، لاکتولوز و …، ابتلا به بیماری های دستگاه گوارش مانند التهاب روده، زخم معده، اختلالات کبدی و … باشد.
اگر رنگ مدفوع شما به دلیل مصرف مواد غذایی یا داروی خاصی نارنجی است احتمالا جای نگرانی وجود ندارد. با این حال اگر به دلیل تغییرات در رنگ مدفوع دچار استرس شدید یا هر علامت غیر طبیعی دیگری را با مدفوع خود مشاهد کردید (دل درد، ضعف، سرگیجه و …) به پزشک متخصص مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: علت بروز بواسیر چیست؟ + چگونه بواسیر را تشخیص دهیم؟
چرا رنگ مدفوع سبز می‌شود؟
معمولا علت سبز شدن مدفوع به دلیل داشتن رژیم غذایی گیاهی است. مصرف سبزیجات برگدار و سبز مانند اسفناج می‌تواند تغییراتی را در رنگ مدفوع شما ایجاد کند. علاوه بر آن ابتلا به برخی از انگل ها و باکتری ها (مانند انگل مبتنی بر آب ژیاردیا و نوروویروس)، حرکت سریع غذا در روده، مصرف برخی از آنتی بیوتیک ها موجب سیز شدن رنگ مدفوع می‌شود. در صورتی که این مشکل ادامه دار شد بهتر است به یک پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید.
چرا رنگ مدفوع سفید یا زرد کم رنگ می‌شود؟
رنگ مدفوع به شدت وابسته به نوع غذایی، درمانی، و یا بیماری‌هایی است که بدن تجربه می‌کند. در مورد سفید شدن رنگ مدفوع ، می‌توان چندین علت را در نظر گرفت:
- کبد چرب
- کمبود صفرا یا اختلال در ترشح صفرا
- مصرف داروهای خاص (از جمله داروهایی که برای درمان تهوع و استفراغ مصرف می‌شوند.)
- بیماری صفراوی (کم‌خونی همولیتیک، نقص ارثی صفراوی، سرطان صفراوی، و سندرم گیلبرت)
سفید شدن رنگ مدفوع یک علامت هشدار دهنده برای شما است. پس در صورتی که این عارضه را تجربه کردید برای بررسی بیشتر به یک پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: احساس درد در ناحیه مقعد در آقایان نشانه چیست؟
