سرطان مقعد یا رکتوم

علت ابتلا به سرطان مقعد چیست؟ آیا بواسیر همان سرطان مقعد است؟ چگونه می‌توان سرطان مقعد را تشخیص داد؟ چه راهی برای درمان سرطان مقعد وجود دارد؟ و …

متاسفانه بسیاری از افرادی که به سرطان مقعد دچار می‌شوند علائم آن را با بیماری هموروئید (بواسیر) یا شقاق (زخم مقعد) اشتباه می‌گیرند و دست به درمان های خودسرانه می‎‌زنند یا منتظر می‌مانند تا علائم خود به خود از بین برود. همین موضوع باعث می‌شود تا بیماری پیشرفت کند و در سراسر بدن منتقل شود.

در ادامه این متن با ما همراه باشید تا ابعاد مختلف این بیماری تهدید کننده را با هم بررسی کنیم:

سرطان مقعد چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟

سرطان مقعد سرطانی است که در مقعد شروع می شود. مقعد آخرین بخش از روده بزرگ است که به راست روده می پیوندد. سرطان مقعد معمولاً از سلول های داخل پوشش مقعد شروع می شود. این سلول ها معمولاً به آرامی رشد می کنند و می توانند به سایر قسمت های بدن گسترش یابند.

سرطان مقعد یکی از بیماری‌های جدی و خطرناک در ناحیه نشیمنگاهی است که عمدتا در افراد مسن دیده می‌شود و افراد زیر ۳۵ سال  را به ندرت تحت تاثیر قرار می‌دهد. سلول های سرطانی که در اثر یک جهش ژنتیکی ایجاد شده‌اند بر خلاف سلول های طبیعی بدن به سرعت رشد و تکثیر می‌شوند و در نهایت توده هایی را در ناحیه مقعد ایجاد می‌کنند. 

شماره تماس جهت دریافت وقت ویزیت و معاینه: ۲۲۳۵۹۱۳۵-۰۲۱

انواع تومورهای مقعدی

تومورهای خوش خیم مقعدی

۱- پولیب: پولیب توده کوچک، متورم یا قارچی شکلی است که در داخل اپیتلیوم یا درست در زیر آن رشد می کند.

۲- کوندیلوما: کوندیلوما که همان زگیل است در نتیجه عفونت یا ویروس پاپیلومای انسانی به وجود می آید. (ویروس HPV).

۳- تومورهای آدنکس: رشد این تومورها عموما از فولیکول های مو یا غدد عرق پوستی شروع می شوند. در موارد نادر تومورهای خوش خیم در سایر بافت‌های زیر غشای موکوسی مقعد رشد می کنند.

بیشتر بخوانید: راه های جلوگیری از ابتلا به سرطان کلورکتال

تومورهای بدخیم مقعد

۱- تومور کارسینوم کلوآکوژنیک: این تومورها زیر گروهی از سرطان اسکوآموسل می باشند. تقریبا 25 تا 33% از تومورهای مقعدی در ناحیه انتقالی به وجود می آیند. ناحیه انتقالی (بخش رابط) ناحیه کلوآک نیز نامیده می‌شود . برخی از تومورهای منشاء گرفته از این ناحیه کارسینوم کلوآکوژنیک نامیده می شوند.

۲- آدنو کارسینوم: این نوع سرطان می‌تواند در غددی که زیر اپیتلیوم مقعدی قرار داشته و ترشحات خود را به درون کانال مقعدی می ریزند، بوجود بیاید ضمنا آن ها در غدد آپوکرین نیز می توانند به وجود بیایند. این بیماری در پوست هر ناحیه از بدن می تواند به وجود بیاید اما اغلب در پوست ناحیه اطراف مقعد ولو (فرج، ناحیه تناسلی خانم ها) و پستان به وجود می‌آیند.

۳- کارسینوم سلول پایه (بازال): نوعی سرطان پوست است که از پوست اطراف ناحیه مقعد منشاء می گیرد. این نوع سرطان بیشتر در قسمت هایی از پوست که در معرض نور خورشید قرار دارد مثل پوست صورت و دست ها به وجود می آید.

۴- ملانوم بدخیم: این سرطان از سلول های پوست یا اپیتلیوم مقعدی که رنگدانه قهوه‌ای رنگی به نام ملانین را تولید می‌کند به وجود می‌آید. تقریبا ۱ تا ۲% از سرطان های مقعدی ملانوم نامیده می‌شوند. این ملانوم نیز اغلب در ناحیه ای از بدن که در معرض نور خوشید است به وجود می‌آید.

علائم و نشانه های سرطان مقعدی

شاید با وجود تغییراتی که در عادات روده یا در پوست مقعد ایجاد شده است این نگرانی در شما به وجود آمده که نکند به سرطان مقعد مبتلا شده باشم! در اصل نشانه های سرطان مقعد ممکن است با سایر بیماری های مقعدی اشتباه گرفته شود و برای تشخیص دقیق تر باید به پزشک متخصص بیماری های مقعدی مراجعه کنید اما با این حال  موارد زیر می‌تواند از علائم اصلی سرطان مقعد باشد:

• احساس درد در شکم یا لگن
• خونریزی از مقعد یا رکتوم
• ترشح مخاط از دهانه مقعد
• احساس درد در مقعد
• احساس خارش در اطراف مقعد
• ایجاد توده های کوچک در اطراف و داخل مقعد
• ابتلا به بی اختیاری روده و ایجاد مشکلات در کنترل مدفوع
• احساس نیاز به دفع مدفوع که در اکثر مواقع به صورت مدفوع نرم و شل از بدن خارج می‌شود.

سرطان مقعد علائمی شبیه به بواسیر یا شقاق را دارد و به همین دلیل با این گونه از بیماری‌های مقعد اشتباه گرفته می‌شود و فرد با این بهانه که علائم خود به خود رفع می‌شود، از مراجعه به پزشک خودداری می‌کند.

بیشتر بخوانید: درمان بیماری‌های مقعدی با لیزر در تهران

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان مقعد هستند

بسیاری از افراد ممکن است به سوابق پزشکی و پیشینه خود نگاهی بی‌اندازند و به این فکر کنند که آیا شانس ابتلا به سرطان مقعد در آنها بالا است یا خیر؟! اما در واقع ابتلا  به سرطان مقعد در افرادی که برخی از شرایط زیر را دارند بالا تر است از جمله:

۱- سن:

اکثرا افرادی که دچار سرطان مقعد می‌شود محدوده سنی بین 50 تا 80 سال دارند.

۲- تحریک مکرر مقعد:

قرمزی، تورم یا احساس درد مکرر در مقعد شانس ابتلا به سرطان مقعد را در آینده برای افراد افزایش می‌دهد.

۳- سابقه سرطان:

افرادی که سابقه ابتلا به سرطان دهانه رحم، فرج یا واژن را داشته باشند بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به سرطان مقعد قرار می‌گیرند.

۴- فیستول مقعدی:

فستول مقعدی نوعی بیماری نشیمنگاهی است که می‌تواند با ایجاد مسیر های غیر طبیعی در بین دو بافت بدن یعنی روده و مقعد، نواحی مذکور را دچار چرک و عفونت کند. در اغلب موارد چرک و عفونت ناشی از فیستول مقعدی از منافذ ایجاد شده در سطح پوست خارج می‌شود و لباس زیر را کثیف و لکه دار می‌کند. ابتلا مکرر یا عدم درمان به موقع این بیماری ممکن است شانس ابتلا افراد را به سرطان مقعد افزایش دهد.

بیشتر بخوانید: راه های درمان فیستول مقعدی چیست؟ + درمان قطعی فیستول مقعدی بدون جراحی

۵- سیگار کشیدن:

به طور کلی استعمال تنباکو می‌تواند کل اندام ها را تحت تاثیر قرار دهد و به آنها آسیب بزند چرا که مواد شیمیایی حاصل از دود سیگار می‌تواند وارد جریان خون شود و فرد را در معرض ابتلا به انواع مختلف بیماری ها و سرطان ها از جمله سرطان مقعد قرار دهد.

۶- کاهش ایمنی بدن:

به طور کلی افرادی که دچار بیماری یا شرایط خاصی هستند که سطح ایمنی بدنشان نسبت به سایر افراد پایین تر است، ریسک ابتلا به سرطان مقعد در آنها بالا می‌رود مانند افرادی که پیوند اعضا انجام دادند یا دچار نقض ایمنی هستند.

همچنین کسانی که از داروهای سرکوب سیستم ایمنی استفاده می‌کنند که موجب می‌شود ایمنی بدن کمتر قادر به مبارزه با بیماری HIV باشد نیز نسبت سایر افراد ممکن است خطر ابتلا به سرطان مقعد افزایش یابد.

بیشتر بخوانید: مزایا تزریق واکسن گارداسیل چیست؟

۷- ابتلا به عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV):

بر اساس تحقیقات انجام شده در این زمینه یکی از عوامل خطر ابتلا به سرطان مقعد، دچار شدن افراد به زگیل های تناسلی و ویریوس HPV است. رایج ترین راه انتقال ویروس HPV، برقراری رابطه جنسی با شخصی است که به این بیماری دچار است. انواع مختلفی از این ویروس وجود دارد که به آن سویه می‌گویند. برخی از این ویروس ها قوی تر از سای هستند و احتمال ابتلا به سرطان مقعد را نیز در فرد مبتلا بالا می‌برد.

بیشتر بخوانید: معایب و ضررهای رابطه مقعدی

روش های تشخیص سرطان مقعد

برای تشخیص سرطان مقعد پزشک معالج بعد از گرفتن شرح حال از شما ممکن است برای بررسی دقیق تر علائم شما برخی از آزمایشات را برایتان تجویز کند از جمله:

معاینه دیجیتال رکتوم:

در این نوع معاینه پزشک یا پرستار با پوشیدن دستکش یکبار مصرف و استریل شده، با آغشته کردن یکی از انگشتان به روغن، ناحیه داخلی مقعد را از بابت هرگونه ناهنجاری بررسی می‌کند.

بیشتر بخوانید: راه های تشخیص بواسیر چیست؟

پروکتوسکوپی:

پزشک با استفاده از ابزاری به نام پروکتوسکوپ که یک لوله نازک و منعطف بوده و در انتهای آن نور و دوربین کارگذاری شده است، کانال مقعد و نواحی اطراف آن را از بابت هر گونه ناهنجاری بررسی می‌کنند.

جهت رزرو وقت معاینه و مشاوره با پزشکان با شماره روبرو تماس بگیرید: ۲۲۳۶۱۰۷۱-۰۲۱

بیشتر بخوانید: پروکتوسکوپی چگونه انجام می‌شود؟

آنوسکوپی:

آنوسکوپی همانند پروکتوسکوپی است و پزشک با استفاده از یک لوله بلند، نازک و منعطف که چراغ دار است ناحیه رکتوم را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

سونوگرافی اندو مقعدی یا اندورکتال:

روشی است که پزشکان با قرار دادن پروب در مقعد و رکتوم، امواج صوتی پر انرژی یا اولتراسوند را به بافت ها یا اندام های داخلی می‌تابانند و با استفاده از پژواک آن تصویری از داخل اندام ها در دسترس پزشک قرار می‌دهند.

بیشتر بخوانید: مقایسه لیزر کیست مویی و جراحی کیست مویی

این سرطان نسبتا نادر است در سال ۲۰۰۴ حدود ۴۰۱۰ مورد سرطان مقعدی در آمریکا تشخیص داده شد. اما موارد جدیدی که هر ساله تشخیص داده می شود در حال افزایش است. زنان تا حدودی بیشتر از مردان به این نوع سرطان مبتلا می شوند. از ۴۰۱۰ مورد جدید این بیماری ۲۱۲۰ مورد آن در زنان و ۱۸۹۰ مورد در مردان می باشد.

روش های درمانی سرطان مقعد

به طور کلی پزشک معالج یکی یا ترکیبی از چند روش را برای بهبود یافتن شما ممکن است به کار بگیرد و انتخاب روش مناسب درمان سرطان مقعد به علائم و شدت بیماری شما بستگی دارد.

تکنیک های درمانی سرطان مقعد شامل موارد زیر می‌شود:

1. عمل جراحی
2. پرتو درمانی
3. شیمی درمانی
4. حساس کننده های پرتویی (داروهایی که سلول های سرطانی را به پرتودرمانی حساس تر می‌کند)
5. ایمونوتراپی (درمان بیولوژیک)

در ادامه بیشتر درباره هریک از این موارد توضیح خواهیم داد.

۱- عمل جراحی

۱-۱) برداشتن موضعی: یکی از روش های جراحی برداشتن موضعی است که در آن تومور های ایجاد شده در مقعد به همراه برخی از بافت های سالم اطراف آن برداشته می‌شود.

در صورتی که توده بدخیم مقعد کوچک باشد و به نقاط دیگر گسترش نیافته باشد ممکن است جراح از رزکسیون موضعی استفاده کند. این روش با هدف حفظ عضلات اسفنکتر انجام می‌شود تا بیمار بتواند حرکات روده را کنترل کند.

۱-۲) برداشتن شکم پرینه: نوع دیگری از روش جراحی برای درمان سرطان مقعد، به کارگیری از تکنیک برداشتن شکم پرینه است. در این روش درمانی، مقعد، رکتوم و بخشی از کولون سیگموئید از طریق یک برش در ناحیه شکم برداشته می‌شود.

جراح با متصل کردن انتهای روده به دهانه ای به نام استوما این امکان را در فرد مبتلا ایجاد می‌کند تا مواد زائد از طریق یک کیسه یکبار مصرف به  بیرون از بدن تخلیه شود که به این کار کولوستومی می‌گویند. علاوه بر آن غدد لنفاوی که دچار سرطان شدند نیز ممکن است در طی این عمل برداشته شود.

شایان ذکر است جراحان از این تکنیک تنها در مواقعی که سرطان بعد از پرتو درمانی یا شیمی درمانی باقی می‌مانند یا عود می‌کنند، استفاده می‌کنند.

میتوانید سوالات خود را در انتهای این مقاله مطرح نمایید، در اولین فرصت پاسخگوی سوالات شما خواهیم بود.

۲- پرتو درمانی

یکی از روش های درمان سرطان مقعد پرتو درمانی است که از اشعه ایکس پر انرژی یا انواع دیگر پرتو ها برای از بین بردن سلول های سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها استفاده می‌کنند. به طور کلی نحوه انجام پرتو درمانی به نوع و مرحله سرطان بستگی دارد اما برای درمان سرطان مقعد از پرتو درمانی خارجی و داخلی می‌توان استفاده کرد.

۲-۱) پرتو درمانی خارجی: از دستگاهی در خارج از بدن برای ارسال پرتو به ناحیه ای از بدن که دچار سرطان شده است استفاده می‌کنند.

۲-۲) پرتو درمانی داخلی: از یک ماده رادیواکتیو که از طریق سوزن، کاتترها یا دانه ها به بدن تزریق می‌شود ناحیه سرطانی را تحت درمان قرار می‌دهد.

بیشتر بخوانید: انتخاب بهترین مرکز لیزر شقاق در تهران

شیمی درمانی

پزشکان با استفاده از برخی داروها می‌توانند به از بین بردن یا جلوگیری از رشد سلول های سرطانی در بدن کمک کنند. پزشکان ممکن است مصرف داروها را به صورت تزریق به ماهیچه یا استفاده از برخی قرص ها برای بیمار تجویز کنند. این داروها با وارد شدن به جریان خون می‌تواند سلول های سرطانی را شناسایی و با آنها مبارزه کند.

سایر تکنیک های درمانی سرطان مقعد عبارتند از:

• حساس کننده های پرتویی (داروهایی که سلول های سرطانی را به پرتودرمانی حساس تر می‌کند)
• ایمونوتراپی (درمان بیولوژیک)

عوارض سرطان مقعد

عوارض سرطان مقعد ممکن است به دلیل خود سرطان یا درمان آن ایجاد شود.

عوارض ناشی از سرطان مقعد

• خونریزی از مقعد
• درد در مقعد یا اطراف آن
• ترشح از مقعد
• احساس پر بودن در مقعد
• درد در شکم یا لگن
• انسداد روده
• سوراخ شدن روده
• گسترش سرطان به سایر قسمت های بدن

عوارض ناشی از درمان سرطان مقعد

• عوارض جراحی: درد، عفونت، خونریزی، زخم، بی اختیاری مدفوع
• عوارض پرتودرمانی: خستگی، تهوع، استفراغ، اسهال، درد، زخم، سوزش، از دست دادن مو
• عوارض شیمی درمانی: خستگی، تهوع، استفراغ، اسهال، درد، ریزش مو، عفونت، آسیب به اندام های داخلی

بیشتر بخوانید: علت سوزش مقعد چیست؟ + راه های درمان و کنترل سوزش مقعد

عوارض عدم درمان سرطان مقعد

• عفونت: افراد مبتلا به سرطان مقعد بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت هستند. این به دلیل ضعف سیستم ایمنی بدن است که در اثر درمان سرطان ایجاد می شود.
• مشکلات جنسی: سرطان مقعد می تواند منجر به مشکلات جنسی مانند درد، سوزش و بی اختیاری مدفوع شود.
• تغییرات در عادات روده: سرطان مقعد می تواند منجر به اسهال، یبوست یا تغییر در دفع مدفوع شود.
• مشکلات ادراری: سرطان مقعد می تواند منجر به مشکلات ادراری مانند درد، سوزش و تکرر ادرار شود.

برای رزرو وقت معاینه با شماره روبرو تماس بگیرید: ۲۲۳۶۱۰۷۲-۰۲۱

راه های جلوگیری از سرطان مقعد

در صورتی که قصد دارید از ابتلا به این بیماری جدی جلوگیری کنید و ریسک ابتلا به آن را کاهش دهید می‌بایست در رعایت برخی نکات دقت کافی را داشته باشید از جمله:

• سیگار کشیدن را متوقف کنید.
• هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.
• از سن ۱۲ سالگی به بعد واکسن های گارداسیل را دریافت کنید.
• وسایل جنسی را تمیز نگه دارید و در اختیار افراد دیگر قرار ندهید.
• برای جلوگیری از ابتلا به ویروس اچ پی وی از هر نوع تماس پوستی در رابطه جنسی (مانند رابطه واژینال، مقعدی یا دهانی) با فرد مبتلا به زگیل تناسلی خودداری کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

در صورتی که تغییرات غیر عادی را در ناحیه مقعد احساس کردید یا به علائم مذکور مبتلا شدید حتما این مشکل را با یک پزشک متخصص بیماری های مقعدی در میان بگذارید و ساده از کنار علائم آزار دهنده مقعدی رد نشوید! چرا که ممکن است یک علامت هشدار دهنده برای ابتلا به بیماری جدی تر باشد.

اگر به دنبال پزشک ماهر در این زمینه می‌گردید دکتر داوود تاجبخش بی تردید یکی از بهترین متخصصان بیماری ها مقعدی در تهران است. ایشان با بیش از ۲۰ سال سابقه کاری در زمینه درمان بیماری های مقعد توانسته رضایت بسیاری از بیماران را کسب کند و تجربه یک درمان موفقیت آمیز را برای آنها به ارمغان آورد.

شما می‌توانید از طریق واتساپ یا شماره های مندرج در سایت به صورت کاملا رایگان با پزشک درباره مشکل ایجاد شده و علائم خود صحبت کنید.

سوالات متداول درباره سرطان مقعد و راه‌های درمان آن