شقاق مقعد یا فیشر چیست | علائم و دلایل شروع این بیماری از نظر متخصص جراحی

شقاق یا فیشر مقعدی

شقاق به معنی ترک خوردگی و چاک خوردگی و یا همان زخم شدن لبه داخلی‌ مقعد می‌باشد. به عبارتی نوعی زخم پوستی‌ است. شقاق به صورت یک خط طولی است که در نیمه تحتانی کانال مقعد در ناحیه زیر خط دندانه‌ای ایجاد می‌شود و چون این ناحیه حسگرهای بسیار زیادی دارد، یک وضعیت فوق‌العاده دردناک را برای فرد بیمار ایجاد می‌کند.

شقاق یا فیشر مقعد به صورت یک شکاف بیضی شکل کوچک در سر مقعد است که باعث درد و خون ریزی هنگام اجابت می شود. این بیماری بسیار شایع است و اگر زود اقدام به پیگیری آن شود می تواند به راحتی درمان شود. شقاق حاد، شامل شکاف یا پارگی سطحی پوست مقعد است که درصورت عدم بهبودی آن با گذشت زمان میتواند تبدیل به بیماری مزمن می‌شود و عضلات زیرین را نیز درگیر کند.

بیماری شقاق غالبا با بواسیر که آن هم با درد و خون ریزی همراه است اشتباه گرفته می‌شود. امروزه نشان داده شده که بالا رفتن بیش از حد فشار داخل مقعد در زمینه انقباض این عضلات باعث بروز شقاق می شود.

شقاق مقعد در چه کسانی شایع است؟

شقاق یا فیشر مقعد در همه سنین رخ می دهد و مختص گروه سنی خاصی نیست. میزان شیوع این بیماری در زنان و مردان تقریبا به یک اندازه می باشد. البته احتمال شقاق مقعد در زنان پس از زایمان و در افراد مبتلا به بیماری کرون بیشتر است. با افزایش سن احتمال ابتلا به فیشر مقعد کم می‌شود پس اغلب در سنین جوانی و میانسالی رخ می‌دهد. همچنین این بیماری در کودکان کمتر از یک سال نیز بسیار دیده می‌شود.

بسته به ناحیه‌ای که دچار شکاف یا ترک ایجاد شده است انواع شقاق در بدن انسان ایجاد و نام‌گذاری می‌شود. شقاق مقعد و شقاق پا، دو شکاف مشترکی هستند که در بدن رخ می‌دهند. اکثر شقاق ها (۸۵ الی ۹۰ درصد) در پشت مقعد و ۱۰ الی ۱۵ درصد در جلو و برای تعداد معدودی هم جلو و هم عقب مقعد رخ میدهد. شقاقی که در محل دیگری واقع باشد مربوط به بیماری های دیگری است که باید مورد ارزیابی قرار گیرد.

عوامل ایجاد شقاق مقعد چیست؟

یبوست
اسهال طولانى مدت
کم تحرکی
رابطه مقعدی
تنگی دریچه مقعد
بارداری و زایمان
خاراندن مداوم
بیش از حد تمیز کردن مقعد با دستمال زبر
کرون یا سرطان روده و بیماریهای مقاربتی
بیمارى هاى زمینه اى مانند سرطان مقعد، AIDS، سل، تروماى ناحیه مقعد

علائم بیمارى شقاق چیست؟

خونریزى مقعدی
درد
سوزش و خارش اطراف مقعد
احساس ضایعه گوشتى در اطراف مقعد
درد مقعد هنگام سرفه کردن و یا ادرار
ترک اطراف مقعد
مشاهده خون روی دستمال توالت
درمان شقاق

اگر بیماری حاد باشد، امکان درمان یا بهبود شقاق مقعد (فیشر مقعدی) با رعایت تغذیه و جلوگیری از یبوست، با مصرف مایعات و رژیم غذایی پرفیبر وجود دارد. همچنین میتوان از روشهاى درمان طبی برای حدود٦ تا ٨ هفته استفاده کرد. اگر بعد از این مدت بهبودی در علائم بیمارى مشاهده نشود، شقاق حالت مزمن گرفته است و با درمان طبى بهبودی حاصل نمی شود و اکثر بیماران احتیاج به درمان جراحى دارند.